Şikâyet ve dilekçe hakkı, yurttaşların kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkı demektir. Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin adı-soyadı ve imzası ile iş veya ikametgah adresinin bulunması gerekir. 3071 sayılı "Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun” un 7. Maddesine göre yurttaşların, kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en geç otuz gün içinde gerekçeli olarak cevap verilmesi gerekmektedir.
Ceza hukuku ile ilgili şikayet, Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluğa (polis veya jandarmaya) yapılır. Dilekçe verilmesi şart değildir. Ancak yazılı başvuruda yarar vardır. Bir suç mağduru iseniz Cumhuriyet Savcısına yapacağınız şikâyet üzerine Savcı gerekli araştırmayı yapacak ve gerek görürse kamu adına ceza davası açacaktır.